Το παρακάτω κείμενο αποτελεί τις κοινές, κατακτημένες θέσεις της συνέλευσής μας πάνω στο ζήτημα της ανόδου του φασισμού στην Ελλάδα,αλλά και παγκοσμίως. Οι απόψεις και οι ανησυχίες καθενός και καθεμιάς από εμάς βρήκαν κοινό πεδίο έκφρασης και μας οδήγησαν στη δημιουργία της Αντιφασιστικής Συνέλευσης από τα Ανατολικά της Αθήνας.
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ
Στην αρχή γεννιέται η πατριαρχία, η επιβολή του δυνατού αρσενικού στο ασθενές θηλυκό. Η επιβολή αυτή με τα χρόνια αναπτύσσεται, εξαπλώνεται, διαχέεται: κοινωνικά, σωματικά, ψυχολογικά, συνειδησιακά, βίαια. Το θηλυκό, είτε με τη γενετήσια είτε με την ομοφυλοφιλική μορφή του, γίνεται «αντικείμενο». Άλλοτε υποτίμησης και χλευασμού άλλοτε βίας – σεξουαλικής ή λεκτικής – άλλοτε εξευτελισμού. Αυτή είναι η αρχή εμφάνισης της φασιστικής νοοτροπίας και πρακτικής μέσω της πατριαρχίας.
Τα πράγματα όμως δε μένουν εκεί. Οι κοινωνίες προχωρούν κάμποσα βήματα παραπέρα και, άλλοτε μεμονωμένα άλλοτε μερικά ή και συνολικά, αρχίζουν να λοιδορούν η μία την άλλη με αντικείμενο το χρώμα, τη φυλή, τη θρησκεία, την αναπηρία, την εμφάνιση, τον λόγο, τη γλώσσα, τη συμπεριφορά. Έτσι εξελίσσεται η ιδεολογία του φασισμού μέσω του ρατσισμού.
Στα χρόνια του μεσοπολέμου αναπτύσσονται στην Ευρώπη δύο νέα κινήματα. Αυτά έχουν σαν στόχο να θέσουν το έθνος, το οποίο ορίζουν βάσει αποκλειστικών βιολογικών, πολιτισμικών ή/και ιστορικών συνθηκών, υπεράνω κάθε άλλης αξίας. Με τον τρόπο αυτό θέλουν να δημιουργήσουν μια κινητοποιημένη εθνική κοινότητα, καταργώντας κάθε μορφή δημοκρατίας. Τα κινήματα αυτά, που συναντούν την ιδεολογική και κυβερνητική κορύφωσή τους με την άνοδο στην πολιτική εξουσία του Μουσολίνι στην Ιταλία, του Χίτλερ στη Γερμανία, του Σαλαζάρ στην Πορτογαλία και του Φράνκο στην Ισπανία εδραιώνουν την παρουσία του φασισμού και του ναζισμού στο πολιτικό προσκήνιο.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ
Τα κινήματα του φασισμού και του ναζισμού έχουν σαν αφετηρία εκκίνησης την επαύριο του Α’ Παγκοσμίου πολέμου (από το 1919 και μετά) και η δημιουργία τους έχει σαν αρχικό στόχο την ανάσχεση της<>. Άμεσα συνδεδεμένα με το καπιταλιστικό άρμα χρησιμοποιούνται εργαλειακά από το σύστημα για την ανάσχεση εργατικών αγώνων όπως αυτοί που αναπτύχθηκαν, την εποχή εκείνη (1921), στη Βόρεια Ιταλία. Τα τάγματα εθελοντών οπλοφόρων – που αργότερα αποτέλεσαν τον κορμό του τρίτου Ράιχ – ήταν αυτά που, κατά το ίδιο διάστημα, ανέλαβαν να καταστείλουν τις εξεγέρσεις στις ανατολικές περιοχές της Γερμανίας.
Την περίοδο 1924-1929, που ο καπιταλισμός στην Ευρώπη νοιώθει αρκετά ασφαλής με τον ερχομό κεφαλαίων, υπό μορφή δανείων, από την Αμερική, το ναζιστικό κίνημα οπισθοχωρεί. Στην Ιταλία, βέβαια, ο Μουσολίνι έχει, ήδη από το 1922, χρηστεί πρωθυπουργός από τον βασιλιά,μετά την ‘’πορεία προς τη Ρώμη’’ και με τις ευλογίες των βιομηχάνων του βορρά που του προσέφεραν μια τεράστια ανταμοιβή αυτό για την καταστολή των εργατικών αγώνων του 1921,στην οποία συνέβαλαν αποτελεσματικά και τα αντίστοιχα τάγματα εφόδου των μελανοχιτώνων,που είχε ιδρύσει και επανρώσει ισχυρά για την υλοποίηση του στόχου. Τα πρώτα χρόνια, όμως, κυβερνά την Ιταλία,κάτω από την αυστηρή επίβλεψη του βασιλιά, ανεχόμενος την ύπαρξη κοινοβουλίου. Όταν ξεσπά η οικονομική κρίση στην Αμερική (1929), που μετά από μερικούς μήνες μεταφέρεται και στην Ευρώπη, το κεφάλαιο ενεργοποιεί πάλι το ναζιστικό κίνημα, που έχει αποκτήσει πια τη δομή κόμματος και διεκδικεί την άνοδό του στην εξουσία μέσω της εκλογικής διαδικασίας και χρήζει δικτάτορα τον Μουσολίνι και το φασιστικό κόμμα του και με τις ευλογίες του πάππα.Στη συνέχεια το νεοναζιστικό κόμα του Χίτλερ εκλέγεται πρώτο στις εθνικές εκλογές του Μαρτίου του 1932,σχηματίζοντας αυτοδυναμη κυβέρνηση.Έτσι,ο Χίτλερ από φύρερ αναδύεται σε καγκελάριο ολόκληρης της Γερμανίας και κατέχοντας πια την συντριπτική πλειοψηφία στο αστικό κοινοβούλιο επιβάλλει δικτατορία(δημιουργία 3ου Ραϊχ) και ξεκινάει μαζικά κλιμακωτά πογκρόμ εναντίον των Εβραίων με τα εξελιγμένα τάγμαατα εφόδου των SS. Δεν είναι τυχαίο,ότι βασικοί χρηματοδότες των ναζιστών του Χίτλερ είναι οι τραπεζίτες μαζί με το τραστ των Γερμανών βιομηχάνων,δηλαδή, οι ωφελημένοι από την καταστολή της κομμουνιστικής απειλής στα ανατολικά σύνορα της χώρας.
Είναι σημαντικό, στο σημείο αυτό, να επισημάνουμε πως, στα χρόνια του μεσοπολέμου, η ανέχεια του απλού λαού και οι ιμπεριαλιστικές πρακτικές των νικητών συμμάχων ευνόησαν, ακόμη περισσότερο, την ανάπτυξη και εδραίωση των κινημάτων αυτών. Ο φασισμός και ο ναζισμός δεν είναι απλά το προϊόν του δολοφονικού παροξυσμού δύο ακραίων παρανοϊκών ηγετών και του οικονομικού συστήματος που τους στηρίζει. Και στον μεσοπόλεμο ήταν κάτι σοβαρότερο από αυτό. Προϋπήρχε στην ανθρώπινη συνείδηση και απέρρεε, όπως προείπαμε, από τη βαθιά μανία της επιβολής πάνω στους άλλους, του μίσους απέναντι στο άλλο, το διαφορετικό, που μετατρέπεται, τελικά, σε μίσος εναντίον όλων. Της βαρβαρότητας που γίνεται κύρια στάση ζωής μεγάλης μερίδας της κοινωνίας. Στη χιτλερική Γερμανία, αποδεικνύεται ιστορικά πως οι θηριωδίες μπορούν να διαπραχθούν και από συνηθισμένους ανθρώπους, γοητευμένους από το μυστήριο και τα διαφορετικά πρόσωπα του κακού.
Στα χρόνια που ακολουθούν,μετά τον Β’Π.Π.,οι στενές σχέσεις κεφαλαίου και φασιστών αναπτύσσονται ακόμη περισσότερο. Με τις ευλογίες του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, φασίζουσες δικτατορίες εγκαθίστανται σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, της Ασίας και της Αφρικής, προκειμένου να εφαρμοστούν πολιτικές με νεοφιλελέύθερο πρόσημο και άλλοτε με την στελέχωση των υπηρεσιών ασφαλείας(αστυνομία,διπλωματικά σώματα και μυστικές υπηρεσίες) και του στρατού,ιδιαίτερα των προηγμένων κρατών της Λατινικής Αμερικής με φυγαδευμένους πρώην στρατιωτικούς και πολιτικούς αξιωματούχους της ναζιστικής Γερμανίας στις χώρες αυτές τις δεκαετίες τους Ψυχρού Πολέμου,για την εξάπλωση της κυρίαρχης προπαπαγάνδας του <> στον δυτικό κόσμο και την κατάπνιξη των κοινωνικών αντιστάσεων με τις συνεχιζόμενες εστρατείες κατά του <>. Με τον τρόπο αυτό το κεφάλαιο αναπτύσσεται ανενόχλητο υφαρπάζοντας τον παραγωγικό πλούτο σε κάθε πλευρά της υφηλίου, δημιουργώντας συνθήκες υπερκέρδους μέσα από εξαθλιωμένες εργασιακές σχέσεις.
Σας (Μας) θυμίζουν κάτι όλα αυτά; Ας δούμε τα πράγματα με προσοχή.
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΦΑΣΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Πρώτα, έρχεται η επιβολή της δικτατορίας του Μεταξά το 1936,μεσούσης μιας τεράστιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης,μιας οικονομίας και καμιάς κοινωνίας ισοπεδωμένης μετά από δεκαετείς πολεμικές συγκρούσεις,διχασμούς και τεράστιο κύμα προσφυγικής ροής από τον Πόντο(γενοκτονία 1919) και τα παράλια,ανατολικά του Αιγαίου(Μικρασιατική καταστροφή και μαζικός ξεριζωμός)και με την επιβολή των όπλων στο στο <>, παρά την ανάδειξη του εν λόγω δικτάτορα στην διακυβέρνηση του ελληνικού κράτους μέσω της δημοκρατικής διαδικασίας,δηλ. των εκλογών το Μάρτιο του 1936.Ακουλουθούν εκτοπισμοί αντιφρονούντων σε ξερονήσια,εκτελέσεις,χειραγώγηση της νεολαίας μέσω της ίδρυσης της Ε.Ο.Ν.,του τύπου και κλείσιμο/ποινική δίωξη σε μμε και άλλα προπαγανδιστικά μέσα,αντίθετα προς το καθεστώς.Έπειτα, ξεσπά ο 2ος Π.Π.(1939),η Ελλάδα μπαίνει στον πόλεμο τον Οκτώβριο του 1940 εναντίον της Ιταλίας του επίσης φασίστα δικτάτορα Μουσσολίνι.
Ακουλουθούν τα χρόνια τη Κατοχής(Απρίλιος 1941-Οκτώβριος 1944),μετά την νέα πολεμική σύρραξη(ανεπιτυχή αυτή τη φορά) με τη ναζιστική Γερμανία την άνοιξη του 1941 με τη στήριξη των συμμάχων της,Ιταλίας και Βουλγαρίας.Κύρια στελέχη των κρατικών μηχανισμών και δη,της ντόπιας πολιτικής-στρατιωτικής ελίτ,με την αγάστη ανοχή και στήριξη της ντόπιας αστικής τάξης σπεύδουν να συνεργαστούν με τους ναζί κατακτητές(δοσιλογική κυβέρνηση Τσολάκογλου).Λίγο αργότερα ιδρύονται(1943) τα Τάγματα Ασφαλείας,από έλληνες συνεργάτες των ναζί,με σκοπό να καταπνίξουν κάθε μορφή αντίστασης ενάντια στην χιτλερική λαίλαπα και τις θηριωδίες της,όχι με ιδιαίτερη επιτυχία καθώς θα συνατήσουν και αυτά μαζί με τους κατακτητές σθεναρή και ανυποχώρητη αντίσταση από τον λαό.1,5 χρόνο μετά την απελευθέρωση(Οκτώβρης 1944) και την αποχώρηση των ναζί,ξεσπά ο εμφύλιος πόλεμος(1946-49)μαζί με τα αιματοβαμμένα γεγονότα του Δεκέμβρη του ’44 στο ενδιάμεσο).
Όμως η δύναμη του φασισμού δεν θα σβήσει οριστικά..Αντιθέτως,θα αργήσει πολύ ακόμη……
Οι ταγματασφαλήτες,χίτες και λοιποί συνεργάτες των ναζί θα κληθούν να στελεχώσουν σε σημαντικές θέσεις τους μηχανισμούς του μεταπολεμικού ελληνικού κράτους και των συμμάχων του(από τις απαρχές του εμφυλίου κιόλας) για την για την <> .Έτσι μεταγενέστεροι πολιτικοί-ιδεολογικοί απόγονοι τους θα οδηγήσουν μεθοδικά με την πάροδο των πρώτων δεκαετιών στη δημιουργία μιας ισχυρή εγχώρια βάση,η οποία με την αγαστή συνεργασία του ελληνικού κράτους,όντας πλεόν αναπσόσπαστο κομάτι του συνασπισμού της Δύσης(Ψυχρός Πόλεμος) με διακρατικούς οργανισμούς και διεθνή κέντρα εξουσίας(ΝΑΤΟ,ΗΠΑ,αμερικάνικο/γερμανικό κεφάλαιο,κλπ) θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στο ξέσπασμα της 7ετούς δικτατορίας(1967-74) της ”χουντας των συνταγματαρχών” με το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967.
Από τις αρχές τις μεταπολίτευσης(1974) και μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’90,παρά την μη ”αποχουντοποίηση” των κατασταλτικών μηχανισμών του ελληνικού κράτους ο φασισμός στην κοινωνία πλέον θεωρείται αποτρόπαιος και έχει ήδη αρχίσει από πολύ νωρίς,να συρρικνώνεται η εμφάνιση του,παρα μόνο σε ελάχιστα μεμονωμένα ξεσπάσματα από απομείναντα κατάλοιπα της περιόδου της 7ετούς δικτατορίας και τους υμνητές της(”4η Αυγουστου” του Πλευρη,«Εθνική Παράταξη» του Θεοτόκη,Ε.Π.ΕΝ. του Δημητριάδη,φασιστικές επιθέσεις στους κινηματογράφους Έλλη και Ρεξ το καλοκαίρι του 1978 κ.α.) και κρύβεται κάπου μέσα στους συντηρητικούς κύκλους της πολιτικής ελίτ,της εκκλησίας και του στρατού,δηλ.του επονομαζόμενου βαθέος κράτους.
Φτάνει όμως, η εποχή για τη διεκδίκηση από μεριάς του της πολυπόθητης ρεβάνς .
Το διαχρονικό (έως τον χειμώνα του 2019)ονοματολογικό ζήτημα της ονομασίας του κράτους της Μακεδονίας (τέως ‘’Π.Γ.Δ.Μ’’,νυν Β. Μακεδονία),η διακρατική κρίση των ‘’Ιμίων’’ του 1996, η εισροή οικονομικών μεταναστών που χρησιμοποιήθηκαν, κυρίως, για να ολοκληρωθούν τα έργα της ολυμπιάδας του 2004 με χαμηλό κόστος, η εθνική υπερηφάνεια για την είσοδο της Ελλάδας στην Ο.Ν.Ε. και τις ελληνικές πρωτιές στο Euro 2004, ΄τη Eurovision και το Eurobasket του 2005 στρώνουν το χαλί για την επανεμφάνιση των εξαφανισμένων, μέχρι εκείνη την εποχή, φασιστικών μορφωμάτων(σημαντικότερο γεγονός εκείνης της εποχής το αντιαλβανικό πογκρόμ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη τον Σεπτέμβριο του 2004,΄΄εξαιτίας” και επ’αφορμής ενός αγώνα ποδοσφαίρου).Πρώτα ο Λ.Α.Ο.Σ. του ακροδεξιού εθνολαϊκιστή και ρατσιστή(στυγερός εκπρόσωπος του αστικού φασισμού και της μιντιακής εθνικιστικής προπαγάνδας) Καρατζαφέρη και μετά η Χρυσή Αυγή του ναζιστή Μιχαλολιάκου έρχονται για να μείνουν. Οι πρώτοι,πιο λάιτ, ανοίγουν το δρόμο και οι δεύτεροι, πιο σκληροπυρηνικοί, θα κάνουν τη δουλειά. Ποια δουλειά; Αυτή της αναχαίτισης κάθε λαϊκής αντίδρασης στην επερχόμενη καπιταλιστική κρίση. Με αρωγούς τα συστημικά Μ.Μ.Ε.(αστικός τύπος,τηλεοπτικά κανάλια κλπ) και χορηγούς επώνυμους εφοπλιστές,εργολάβους,βιομήχανους,καθώς και άλλους εκφραστές του ντόπιου κεφαλαίου και υποστηρικτές παλιούς και νέους εκπροσώπους της ντόπιας πολιτικής ελίτ.Φορώντας λοιπόν, το μανδύα του «αντισυστημικού» κινήματος προσπαθούν να μετατοπίσουν, και εν μέρει τα καταφέρνουν (οι 450.000 ψήφοι στις εκλογές του 2012 και οι 380.000 σε αυτές του 2015 αυτό δείχνουν), τα αίτια της κρίσης. Αντί για την ριζική καπιταλιστική αναδιάρθρωση, και το παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο, η κρίση οφείλεται στους μετανάστες, στους ομοφυλόφιλους, στους άπλυτους και, εν γένει, σε όλους αυτούς που, για «κάποιους λόγους», θέλουν να βλάψουν το ελληνικό έθνος και την εθνικοπατριωτική συνείδηση των Ελλήνων. Οι δολοφονίες του αντιφασίστα – ράπερ Παύλου Φύσσα(Κερατσίνι 2013), του πακιστανού μετανάστη-εργάτη μαναβικής Σαχζάτ Λουκμάν(Πετράλωνα 2013), η επίθεση στους Αιγύπτιους ψαράδες της ιχθυόσκαλας του Κερατσινίου(Πέραμα 2011), που δεν ήταν απλά μια ακόμη «ρατσιστική επίθεση» αλλά είχε και χαρακτηριστικά εκτέλεσης συμβολαίου με οικονομικά οφέλη για τους ιχθυέμπορους της ιχθυόσκαλας,τα συχνά και αιχμηρά πογκρόμ εναντίον μεταναστών στο κέντρο της Αθήνας την τριετία 2009-2012(με ιδιαίτερη σημασία στις επιθέσεις του Μάη του 2011), η επίθεση στον μετανάστη εργάτη αρτοποιϊας Ουαλίντ Τάλεμπ από τον χρυσαυγίτη φούρναρη εργοδότη του στη Σαλαμίνα(2012), την δημιουργία και επιβολή κρατιδίου της στον Άγιο Παντελεήμονα(2009-2013) με την ανοχή και αρωγή της αστυνομίας και άλλων κρατικών μηχανισμών και οικονομικών παραγόντων της ευρύτερης περιοχής(σε περιοχές του μητροπολιτικού κέντρου με πλούσιο μεταναστευτικό στοιχείο),καθώς και δεκάδες άλλα περιστατικά επιθέσεων δείχνουν τον τρόπο εφαρμογής του δικού τους νόμου. Ενός νόμου που επιβάλλεται με ρόπαλα και μαχαίρια, σφιχτά κρατημένα, στα χέρια όλων εκείνων, των μαφιόζων – μελών και των ψηφοφόρων – υποστηρικτών και εξυπηρετεί πλήρως τα συμφέροντα των αφεντικών, εξαφανίζοντας κάθε ίχνος ταξικής συνείδησης. Όσοι βλέπουν καθαρά καταλαβαίνουν εύκολα πως η «αντισυστημική» χρυσή αυγή είναι συστημική ζώντας και δρώντας αναπτυσσόμενη μέσα στο ίδιο το σύστημα.Ο φασισμός όμως δε σταματάει στο γλειώδες και εκτρωμακτικό προφίλ της Χ.Α..Κατα καιρούς εμφανίζονται και υποδιέστερα μορφώματα είτε με τη μορφή πολιτικών σχηματισμών(κομμάτων),είτε με τη μορφή μεμονωμένων συμμοριών και ομάδων κρούσης(μικροί πυρήνες δράσης) και η συνεχής επαγρύπνηση,θεωρείται αυτονόητη όσο ποτέ άλλοτε.Πιο πρόσφατα παραδείγματα προσπάθειας(αποτυχημένης έως τώρα) δυναμικής επανεμφάνισης των φασιστών ζήσαμε με τον εθνικιστικό παροξυσμό,που προκλήθηκε πάλι γύρω από το ονοματολογικό ζήτημα του κράτους της Μακεδονίας(για τους ελληναράδες πάλαι ποτέ Σκόπια,πρώην ΠΓΔΜ και νυν Βόρεια Μακεδονία),τον χειμώνα του 2018 με μαζικές πανελλαδικές κινητοποιήσεις στο όνομα της ΄΄υπεράσπισης ελληνικότητας της Μακεδονίας,με κυριότερες στιγμές τα εθνικοπατριωτικά συλλαλητήρια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη.Οι κινητοποιήσεις αυτές όμως αποκλιμακώθηκαν σταδιακά και εξέπνευσαν ακριβώς ένα χρόνο αργότερα, μαζί με την οριστική επίλυση του διαχρονικού αυτού διακρατικού ζητήματος με την επικύρωση της ‘’Συμφωνίας των Πρεσπών’’.Και σε αυτή την περίοδο προσπάθησαν να πρωταγωνιστήσουν κυρίαρχα φασιστικά μορφώματα παρέα με ολόκληρο τον εσμό της εθνικοφροσύνης χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία,με μεμονωμένα δυναμικά ξεσπάσματα και εισπράττοντας τεράστια ήττα(μια ακόμα πρόσθετη) από πλευράς του αντιφασιστικού κινήματος,όσες φορές επιχείρησαν με τις μαζώξεις τους να επιβληθούν και να υλοποιήσουν τα μισαλλόδοξα σχέδια τους.
ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΦΑΣΙΣΤΡΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΕΣ, ΑΝΤΙΣΕΞΙΣΤΕΣ, ΑΝΤΙΡΑΤΣΙΣΤΕΣ, ΑΝΤΙΕΞΟΥΣΙΑΣΤΕΣ
Γεννηθήκαμε και μεγαλώνουμε στο ίδιο περιβάλλον με την υπόλοιπη κοινωνία. Βιώνουμε τα ίδια προβλήματα κι ερχόμαστε καθημερινά αντιμέτωποι με τα προσωπικά αδιέξοδα και τις αντιφάσεις μας. Εξαρχής, όμως, επιλέξαμε τι δε θέλουμε να είμαστε. Ο ρατσισμός,μισανθρωπισμός(βλ.δολοφονία Πέτριτ Ζίφλε), η μισαλλοδοξία,ο κοινωνικός κανιβαλισμός(βλ.δολοφονία Ζακ/Zαckie Oh Κωστόπουλου),η αποστροφή στο διαφορετικό, η ομοφοβία, η πατριαρχία(βλ.δολοφονία Ελένης Τοπαλλούδη κ.α.),ο φιλοτομαρισμός και η βίαιη επιβολή της θέλησης και της άποψης, είτε σαν έννοιες είτε σαν πρακτικές, αηδιάζουν κάθε πτυχή της ζωής και της καθημερινότητας.
ΚΑΤΙ ΣΑΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η ηθική αγανάκτηση εναντίον του φασισμού δεν αποτελεί απάντηση. Χρειάζεται αφύπνιση και αγώνας, παιδεία, μνήμη,συλλογική δράση,κοινωνική απεύθυνση και ταξική συνείδηση. Ο καπιταλισμός, το κεφάλαιο και τα κράτη που τα υπηρετούν οικοδομούν τη λήθη και την αφασία σαν τρόπο ζωής. Εμείς, εσείς, όλοι μας, έχουμε την υποχρέωση να αντιτάξουμε την επαγρύπνηση και την καθημερινή δράση πάνω στα δικά μας προτάγματα, παίρνοντας τη ζωή στα δικά μας χέρια.